Η ζωγραφική του Χρ. Γαρουφαλή έχει θεματική αφετηρία την ηθογραφία, αλλά η σχέση της με αυτήν εξαντλείται εδώ. Στο έργο του, η ανάκληση στοιχείων της ελληνικής ζωής που τείνουν να εκλείψουν δεν αποβλέπει στην ανασύσταση του παρελθόντος ή την προσφορά εικόνων – τροφών της νοσταλγίας, αλλά την επισήμανση νέων όψεων του θέματος. Μανόλης Βλάχος, 1996 * το κείμενο περιλαμβάνεται στην έκδοση που κυκλοφόρησε με αφορμή την έκθεση στην ΑΡΓΩ. Ποίηση χρωμάτων… Ο νέος σε ηλικία ζωγράφος Χρήστος Γαρουφαλής εξέθεσε τη ζωγραφική του δημιουργία πριν λίγες μέρες στη γκαλερί Αργώ (Μέρλιν 8). Κι αυτός ο Αγρινιώτης καλλιτέχνης παρουσίασε μια εικαστική ιδιαιτερότητα. Απεικονίζει στο έργο του διάφορα γνωστά αντικείμενα της καθημερινότητας, ένα μπρίκι, ένα σκαμνί, ένα σίδερο σιδερώματος κι ένα μπουκάλι. Τίποτα δηλαδή που να εντυπωσιάζει και να εκπλήσσει, που τόσο συνηθίζεται στις μέρες μας. Κι όμως η ζωγραφική του Γαρουφαλή, μ’ όλα αυτά τα κοινά εικονιζόμενα, αιχμαλωτίζει. Νίκος Αλεξίου Η ποιητική γραφή του Γαρουφαλή στην “Αργώ” Οι “ήρεμες” συνθέσεις του Γαρουφαλή που είδαμε στην “Αργώ”, χαρακτηρίζονται από μια κατ’ εξοχήν ποιητική διάθεση και κυρίως από μια έντονη σκηνοθετική ικανότητα από μέρους του ζωγράφου. Ντόρα Ηλιοπούλου – Ρογκάν, LIVING, τ. 70, Απρίλιος 1996 Στην γκαλερί «Αργώ» παρουσίασε την εργασία του ζωγραφικής ο Χρήστος Γαρουφαλής (23 έργα με λάδι σε μουσαμά ή ξύλο και 5 με κάρβουνο σε χαρτί). Βάσος Α. Κουντουρίδης, 1996
Οι πίνακες παρουσιάζουν αντικείμενα που έχουν αποσπασθεί από το περιβάλλον τους και εκτίθενται μόνα, μπροστά σε ουδέτερο βάθος. Η παλιά ξύλινη πόρτα,
το κεραμίδι, το τσίγκινο τάσι, το περιστέρι – μοναδική θάλλουσα παρουσία – δεν περιγράφουν ούτε κρίνουν την εποχή τους, συμπυκνώνουν απλώς τον μακρόχρονο βίο, την πράξη και το ήθος του και αναδεικνύονται σύμβολα. Είναι, προπάντων, αισθητικά αντικείμενα, στα οποία η ταπεινότητα του είδους έχει ως αντίκρισμα μια λεπτόλογη και υπαινικτική πραγμάτευση που προεκτείνει την ιδέα της πρακτικής λειτουργίας. Τα δύο αυτά, η αισθητική αποτίμηση και ο συμβολισμός, συνιστούν τους άξονες του ζωγραφικού έργου.
Αυστηρή τέχνη, και άπειρα τρυφερή, δημιουργείται με φειδώ χρωμάτων και ευρύτατη κλίμακα τονικών διαβαθμίσεων. Η μορφή συλλαμβάνεται κατά την πληρότητά της και απεικονίζει πιστά το πρότυπο, χωρίς ωραιοποιήσεις ή ακραίες ρεαλιστικές λεπτομέρειες. Τα καστανά και τα γκρίζα, το λεπτό αόρατο περίγραμμα και οι ραβδώσεις του φωτός είναι τα λιτά και ελάχιστα μέσα με τα οποία συγκροτείται η παράσταση. Είναι επίσης τέχνη ρεαλιστική, υπό την έννοια ότι διαφυλάσσει τη στερεότητα και την ιδιοτυπία του αντικειμένου. Εντούτοις, μετά την πρώτη εντύπωση, αυτήν του πραγματικού, γίνεται αντιληπτό ότι η μορφή υπερβαίνει το περίγραμμα και διαφεύγει προς την ιδέα. Τούτο, την έξοδο προς το άλλο επίπεδο, υπαινίσσονται και ο χαμηλός φωτισμός και η γυμνότητα του χώρου. Ο θεατής κατανοεί το θέμα ως ένα πρίσμα θεωρήσεως του κόσμου, του οποίου και αποτελεί συγκεκριμένο δείγμα.
Η σπουδαιότητα που προσλαμβάνουν τα αντικείμενα καταφαίνεται από το γεγονός ότι δεν επηρεάζονται από τη λειτουργική τριβή – ο ζωγράφος την έχει απαλείψει – αλλά από την εμπλοκή τους με τους μέγιστους όρους : τον χώρο, τον χρόνο και το φως. Αξίες αλληλένδετες τα τρία αυτά, επάνω στη ζωγραφική επιφάνεια φαίνεται να προκύπτουν το ένα από το άλλο, συνεισφέρουν δε εξίσου στον προικισμό της μορφής.
Στην εικονογραφία του Γαρουφαλή, ο χώρος είναι το θαυμάσιο εύρημα. Γυμνός και ουδέτερος – ουσιαστικά, ένα κενό – αποκτά υπόσταση μόνο χάρη στο αντικείμενο, εφόσον αυτό έλκει με την παρουσία του τα όρια ενός ιδεατού περιβάλλοντος, χωρίς εντούτοις να εμποδίζει την έκταση του χώρου πέρα από το πλαίσιο του πίνακα. Αυτή
η κινητικότητα, σε πλήρη αντίθεση με την ακινησία του θέματος, είναι που προσδίδει πνοή στο έργο. Μόλις χρειάζεται να λεχθεί ότι η υποβολή του χώρου οφείλεται στο μίγμα φωτός και σκιάς, στην πυκνή βελούδινη ύλη από την οποία έχει πληρωθεί το κενό. Ο χρόνος, εξάλλου, δεν εγγράφεται μόνο ως ένδειξη φθοράς και καταστροφής, αλλά, προπάντων, ως μαρτυρία παλαιότητας που ενέχει τη διάρκεια. Ακόμη, δεν πρέπει να παραληφθεί η ισορροπία της δράσης των όρων, σημείο που ασφαλίζει τη γοητεία του πίνακα.
Αν, τέλος, αναζητηθούν οι αρχές του σεβασμού προς το αντικείμενο και των προεκτάσεων που είναι δυνατόν να αποδοθούν στην απεικόνισή του, η σύγκριση με το έργο του Zurbarάn είναι επιβεβλημένη, με την προσθήκη ότι η τέχνη του ζωγράφου φέρει έκτυπη την ελληνική καταγωγή της.
Εφημ. Ριζοσπάστης, 16/03/1996
Η οπτική γωνία με την οποία έχει δει κάθε φορά το θέμα του συμβάλλει πάρα πολύ στην τελική εντύπωση. Ένα περιστέρι, μια νεκρή φύση, ένα ευτελές αντικείμενο, μια μορφή, υποβάλλουν μέσα στη λιτότητα των μέσων που έχουν χρησιμοποιηθεί και κυρίως μέσα από την αμεσότητα που τις χαρακτηρίζει. Αμεσότητα που μιλά και απευθύνεται κατευθείαν στον ψυχισμό μας.
Πρόκειται για έναν νέο καλλιτέχνη που κατέχει πολύ καλά τα μυστικά ενός καλού μετιέ και κυρίως μιας απόλυτης προσήλωσης στο εκάστοτε ερέθισμά του.
Τα θέματά του μικροαντικείμενα μιας καθημερινής ζωής στο σπίτι, που δεν τους δίνουμε καμμιά προσοχή και πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να φαντασθούμε ότι
με μια καλή εργασία, μαζεμένα με λίγη νοσταλγική αγάπη και με σωστή οργάνωση παρουσίας μπορούν να μας δώσουν ένα τόσο πολύ ωραίο αισθητικό αποτέλεσμα.
Οι συνθέσεις του είναι γεμάτες από ευτελή αντικείμενα, όπως ένα μπουκάλι, ένα σκαμνί, ένα πανί, ένα παληό σπασμένο κεραμύδι, ένα παληό σίδερο σιδερώματος,
ένα τσίγκινο τάσι και τόσα άλλα, παίρνουν ζωή από την παρουσία κάποιου περιστεριού με τα φωτεινά άσπρα και γκρίζα χρώματά του.
Είναι μια αντίθεση, που ζωντανεύει τον γκρι – καφέ κάμπο και τα πεσμένα τονικά χρώματα της συνθέσεως από τον λιγοστό φωτισμό.
Όλα αυτά έχουν μια πλούσια και ωραία χρωματολογία, που περιγράφει σωστά και με ακρίβεια τα αντικείμενα.
Τα κάρβουνά του σε χαρτί αναδεικνύουν την σχεδιαστική του ικανότητα.
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ, τόμος 54
